On pourrait croire qu'il s'est laissé manipuler par ses partenaires du VVD, mais cet article montre qu'il n'en est rien: Balky était un adepte de l'école de Chicago bien avant d'accéder à la primature.
Même si je ne peux pas voter, je vais demain aider le parti travailliste à faire campagne près de chez moi. Si Balky revient à la tourelle, je m'en voudrait de ne rien avoir fait...
Dans la presse néerlandaise (suit l'article en néerlandais):
Vrij Nederland publie le cinquième et dernier volet du "profil" de Jan Peter Balkenende. "En tant que collaborateur de l’Institut scientifique du CDA (WI), Balkenende a pu donner libre cours à son aversion pour la philosophie volontariste dominante dans des analyses sur les excès de l’Etat-providence. Quand on lit ces analyses, on comprend qu’en tant que premier ministre il a sciemment opté pour la réduction de la couverture sociale à un ’équipement de base’. Mais même son ’père spirituel’, l’ancien directeur du WI Arie Oostlander, trouve qu’il va trop loin." "La plupart des observateurs que VN a consultés pour cet article arrivent à la conclusion que le grand projet de Balkenende peut déboucher sur une société dans laquelle chacun vit pour soi. Après le démantèlement de l’Etat-providence, l’individualisme vaincra et les chrétiens-démocrates, avec leur idéal d’une société responsable, en seront pour leurs frais." "Plutôt que comme un nouvel Abraham Kuyper, Balkenende, sans l’avoir voulu, peut entrer dans les annales comme un libéral bien déguisé. Cela ne le dérangera pas tellement s’il l’emporte sur Wouter Bos le 22 novembre. Il considèrera cette victoire comme une récompense pour le zèle idéologique avec lequel il se bat depuis plus de vingt ans contre l’Etat-providence."
http://www.ambafrance.nl/article.php?id_article=7855
Persbericht:
Zware kritiek op Balkenende van ‘geestelijk vader’ Oostlander
31-10-2006
Arie Oostlander, de man in wie premier Jan Peter Balkenende zijn ‘geestelijk vader’ ziet, heeft zware kritiek op zijn voormalige pupil. Balkenende heeft zich volgens Oostlander, oud-directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA, te veel overgeleverd aan de VVD. ‘Naar mijn gevoel zijn de liberalen in het kabinet disproportioneel aan de bak gekomen,’ zegt hij deze week in Vrij Nederland.
Oostlander richt zijn kritiek vooral op het kabinetsbeleid om de eigen verantwoordelijkheid van de individuele burger te vergroten. Ook spuit hij zijn gal over het omroepbeleid. ‘Het CDA had met deze afbraakpolitiek nóóit akkoord mogen gaan,’ zegt hij over de hervorming van de publieke omroep. Oostlander vreest dat Balkenende op dat beleidsterrein als een liberaal is gaan denken. ‘Wellicht heeft het CDA zich op het terrein van de cultuurpolitiek door de VVD laten gijzelen omdat het alleen met de liberalen de gewenste hervormingen van de verzorgingsstaat tot stand kon brengen. En wellicht heeft dat het denken van Balkenende beïnvloed. Ook in de politiek kennen we het Stockholm-syndroom. Dat je de verkeerde gedachten van degene die jou gijzelt overneemt.’
Als directeur van het Wetenschappelijk Instituut nam Oostlander in 1984 Balkenende als medewerker aan. Jarenlang werkten zij samen bij de formulering van een eigentijdse ideologie voor het CDA, in 1980 ontstaan uit een fusie van katholieke en protestantse partijen.
Oostlander meent dat Balkenende met de vergroting van de eigen verantwoordelijkheid van individuen eerder een liberaal dan een christen-democratisch programma uitvoert. In de christen-democratische ideologie is de idee van de ‘gespreide verantwoordelijkheid’ een van de vier basisbeginselen. Christen-democraten willen de positie van het gezin en maatschappelijke organisaties tegenover de staat versterken door ze meer verantwoordelijkheden te geven. Oostlander ziet van deze gedachte onvoldoende terug: ‘Dat beleid van grotere eigen verantwoordelijkheid is vooral iets liberaals. Natuurlijk hebben christen-democraten het ook wel over eigen verantwoordelijkheid, alleen gaat het dan minder om eigen verantwoordelijkheid voor ons zelf dan om eigen verantwoordelijkheid voor de ander.’
Oostlander zegt dat het zo maar terugleggen van verantwoordelijkheid bij het individu ‘riskant’ is. Balkenende hoopt met dat beleid een vruchtbare bodem te creëren voor nieuw particulier initiatief, een spontaan proces waarin burgers zich opnieuw organiseren. In dat perspectief is het kabinetsbeleid om de verzorgingsstaat te ontmantelen bedoeld om een nieuwe charitatieve cultuur tot stand te brengen.
Oostlander: ‘Ik zou dat vertrouwen niet zo hebben. Het gevaar is dat als dat proces van zelforganisatie niet op gang komt, we een liberale woestenij overhouden waarin individuen zich maar moeten zien te redden. Dan wordt het opnieuw een staatsverantwoordelijkheid om mensen die in de klem komen bij te springen. Ieder voor zich en de overheid voor ons allen.’
De voormalig directeur van het WI en oud-europarlementariër wordt in deze kritiek bijgevallen door andere waarnemers die VN sprak om het portret van Balkenende als ideoloog van de christen-democratie te schetsen. Rechtsfilosoof Andreas Kinneging zegt: ‘Ik ben bang dat Balkenende Nederland nog iets te veel ziet als het Kapelle uit zijn jeugd, waar de samenhang tussen mensen die elkaar willen helpen ongetwijfeld nog bestond. Maar als je nu, in een situatie waarin de civil society is gefragmenteerd en de christelijke charitatieve cultuur goeddeels verdwenen, mensen aan zichzelf overlaat, krijg je een hobbesiaanse wereld van allen tegen allen. Dan speel je de radicale liberalen van de VVD in de kaart, of weerklinkt spoedig de roep om staatsingrijpen.’ En socioloog Marcel Hoogenboom waarschuwt: ‘Er dreigen Amerikaanse toestanden, een land met geïsoleerde Vinex-locaties waarin mensen leven die zich niets aantrekken van armen.’
