ReportageFransen en Nederlanders: tolerant en xenofoob
Van onze verslaggever Bart Jungmann
AMSTERDAM - De getto’s zijn groter in Frankrijk, maar in Nederland sterker etnisch bepaald. Er zijn daar meer gemengde huwelijken. In beide landen is geen sprake van integratie.
Is Transvaal, een wijk in oostelijk Amsterdam, zo’n plek waar de vlam ook in de pan kan slaan? ‘Zou goed kunnen’, zegt Laurent Chambon, terwijl hij de buurt monstert. Sterker nog: ‘Zou heel goed kunnen.’
We lopen door de Pretoriusstraat, een keten van voornamelijk allochtone middenstand. Aan de einder ligt de Linnaeusstraat waar Theo van Gogh aan het mes werd geregen. Transvaal is een krakkemikkige wijk, voornamelijk bewoond door Marokkanen, Turken en Surinamers. De uitzichtloosheid wordt vandaag geaccentueerd door een loodgrijs wolkendek. We strijken neer in café De Snor.
Volgens de Franse socioloog Laurent Chambon kan de klassenstrijd, die nu in Frankrijk woedt, overal ontbranden
Laurent Chambon is een Franse socioloog, geboren en getogen in een voorstad van Parijs waar het nu al ruim een week lang elke nacht dondert. ‘Gelukkig gaf mijn moeder me een flinke schop toen ik eenmaal groot genoeg was. Alle jongens die achterbleven zijn nu werkloos of beveiligingsbeambte.’ Zeven jaar geleden belandde Chambon vanwege de liefde in Nederland en is er vanwege een andere liefde nooit meer weggegaan. Hij heeft zich verdiept in de integratievraagstukken van Frankrijk en Nederland en is daarvan niet optimistischer geworden.
Kortweg komen zijn bevindingen hierop neer: Fransen mogen tolerant zijn, Frankrijk is xenofoob. Nederland mag tolerant zijn, de Nederlanders zijn xenofoob. Per saldo komt het op hetzelfde neer: van integratie is geen sprake. ‘De Fransen verklaarden na de moord op Theo van Gogh het Nederlandse model van multiculturele coëxistentie failliet. Nu zeggen de Nederlanders hetzelfde over het Franse model, maar het is allemaal onzin. Het heeft niets te maken met modellen maar met een houding.’
Laurent Chambon stelt zichzelf ten voorbeeld. Al jaren probeert hij aan de bak te komen in Nederland, maar het lukt niet. ‘Nederlanders kiezen voor mensen die ze kennen of denken te kennen. En dan ben ik nog een blanke Europeaan. Moet je nagaan hoe het is voor iemand met een kleurtje.’
Anders dan de Nederlandse getto’s zijn die in Frankrijk dat vooral in fysiek opzicht: onherbergzaam beton, waar het openbaar vervoer zich niet waagt. Ze werden in de jaren zestig uit de grond gestampt om goedkoop werkvolk onderdak te bieden. De Nederlandse getto’s zijn veel kleinschaliger, maar veel sterker etnisch bepaald. Waar gemengde huwelijken in Frankrijk de normaalste zaak van de wereld zijn, zijn ze in Nederland uitzonderlijk. ‘Frankrijk is altijd al een migratieland geweest en heeft een veel groter absorptievermogen.’
Is dat het voordeel van het koloniale verleden, een gedeelde taal en cultuur? ‘De eerste generatie Algerijnen sprak nauwelijks Frans. Het is alleen maar te danken aan het Franse schoolsysteem. Franse kinderen zitten van ’s morgens vroeg tot ’s avonds op school en zo leert iedereen de taal perfect spreken. De jongeren die bij de rellen betrokken zijn, voelen zich ook volledig Frans.’
Daarom is het volgens hem ook onzin de islam als factor te beschouwen Maar ook zegt hij: ‘Het geloof is het enige waaraan Arabieren nog respect kunnen ontlenen.’
Wat zich momenteel afspeelt in de verarmde buurten van Frankrijk is volgens Laurent Chambon niets anders dan een klassenstrijd tussen mensen die niets hebben en een elite die niets wil afstaan. Die strijd kan overal in Europa ontbranden en zou in Nederland een stuk heftiger kunnen zijn doordat er ook een etnische component aan vast zit. De minderheden worden niet alleen in sociaal-economisch opzicht buitengesloten, maar zijn ook in het maatschappelijke verkeer tweederangs medeburgers.
Buiten is de lucht opgeklaard en Laurent Chambon monstert nog één keer de buurt. Hij zou hier tien keer liever wonen dan in Osdorp. Die buitenwijk associeert hij met hondengekerm en middenklasse. Hij gruwt: ‘Echt Nederlands.’
Scan de l'article: Mehmet. Merci Mehmet!!!
